ถาม – ตอบ ผื่นภูมิแพ้ผิวหนังในเด็กเล็ก...นายแพทย์อนุพงษ์ จงเจริญยานนท์

ป้องกันและดูแลลูกน้อยให้ห่างไกลโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic dermatitis) เป็นโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังชนิดหนึ่งที่เป็นๆ หายๆ พบได้บ่อยในเด็ก เล็ก ตั้งแต่วัยทารก มักเริ่มมีอาการได้ตั้งแต่วัย 0-12 เดือน และในเด็กบางคนอาจเสี่ยงมีอาการโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังเรื้อรังจนโตได้ลักษณะอาการสำคัญของโรคคือ ผิวหนังแห้ง มีผื่นเป็นๆ หายๆ และมีอาการคันร่วมด้วย ยังไม่ทราบสาเหตุของการเกิดโรคที่ชัดเจน แต่อาจเกิดจากหลายสาเหตุร่วมกัน ทั้งทางพันธุกรรมและทางสิ่งแวดล้อม ซึ่งอาจกระตุ้นให้เกิดผื่นขึ้นมาได้

ถาม : โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังมีลักษณะอย่างไร

โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (ATOPIC DERMATITIS) เป็นโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังเป็นๆหายๆที่พบบ่อยในเด็ก โดยมีการกระจายของผื่นแตกต่างกันตามอายุของผู้ป่วย มักเริ่มในวัยเด็กร้อยละ 60 เริ่มมีอาการในขวบปีแรก และร้อยละ 85 มีอาการก่อนอายุ 5 ปี ผู้ป่วยมักมีประวัติส่วนตัวหรือประวัติครอบครัวเป็นโรคภูมิแพ้ ซึ่งประกอบด้วยโรคหอบหืด เยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้

ถาม : สาเหตุของโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

สาเหตุที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัดนะครับ อาจเป็นได้หลายสาเหตุร่วมกัน โดยมีพันธุกรรมเป็นตัวกำหนดและสิ่งแวดล้อมเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดอาการ พันธุกรรม มีอิทธิพลอย่างมากต่อการเกิดโรค ระบบภูมิคุ้มกัน ปัจจุบันคิดว่าความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันที่ผิวหนังถูกควบคุมโดยพันธุกรรมและมีสิ่งแวดล้อมเป็นตัวกระตุ้นสำคัญที่ทำให้เกิดผื่น สิ่งกระตุ้นให้เกิดผื่นได้แก่ สิ่งแวดล้อม สารระคายเคือง เช่น คลอรีน ผ้าขนสัตว์ ผิวแห้ง เหงื่อ ความเครียด และการเปลี่ยนแปลงของอากาศ บางรายกำเริบหน้าหนาว บางรายหน้าร้อน การแพ้อาหาร ที่แพ้บ่อย ได้แก่ ไข่ นม ถั่ว อีกอย่างหนึ่งคือสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ ก็เป็นสิ่งกระตุ้นให้เกิดผื่นได้ เช่น ไรฝุ่น เชื้อรา

ถาม : จะทราบได้อย่างไรว่าผื่นที่เป็นนั้นคือผื่นผิวหนังที่เกิดจากภูมิแพ้ และมีวิธีสังเกตอาการอย่างไร

ทราบจากการสังเกตประวัติอาการที่เป็น จากช่วงอายุที่พบบ่อยเรื้อรังเป็นๆหายๆ ในวัยเด็ก โดยมักมีพันธุกรรมร่วม รวมทั้งมีสิ่งกระตุ้นให้เกิดผื่น โดยผื่นที่คุณหมอตรวจก็จะมีลักษณะและการกระจายตัวเป็นลักษณะเฉพาะซึ่งจะเด่นแตกต่างกันในแต่ละวัย

ถาม : คุณหมอมีข้อแนะนำคุณพ่อคุณแม่อย่างไรในการเลี้ยงดูลูกไม่ให้เกิดโรคดังกล่าว

คุณพ่อคุณแม่ควรหมั่นสั่งเกตสิ่งกระตุ้นที่ทำให้เกิดผื่น เพื่อที่จะหลีกเลี่ยงการกระตุ้นให้อาการกำเริบบ่อยถ้ามีอาการกำเริบให้รีบพบแพทย์ อาการจะได้ทุเลาลง

ถาม : กรณีที่ลูกน้อยเกิดอาการผื่นภูมิแพ้ผิวหนังขึ้นจะมีวิธีการบรรเทาอาการและป้องกันอย่างไร

คุณพ่อคุณแม่ต้องเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิวหนังลูกน้อย เช่น หลังอาบน้ำ ทายาให้ความชุ่มชื้น รับประทานยาแก้คัน ทาด้วยยา ANTI-INFLAMMATORY เช่น คอร์ติโคสเตียรอยด์ หรือ CALCINEURIN INHIBITOR ให้น้อยที่สุดที่จะคุมโรคได้ หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้และตัวกระตุ้น เช่น ไรฝุ่น แมลงสาบ ยา หรืออาหารที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ได้บ่อย เช่น ไข่ นม ถั่ว และอย่าให้ลูกน้อยอยู่ในที่ร้อนจัด หรือมีความชื้น

ถาม : อะไรเป็นเหตุจูงใจที่ทำให้คุณหมอสนใจศึกษาโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังนี้

เนื่องจากโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง...ในเด็กเล็ก ที่คุณหมอกล่าวมาข้างต้นนั้นเป็นโรคที่พบบ่อยในเด็ก และก่อให้เกิดความทุกข์ทรมานทั้งทางร่างกายและจิตใจของลูกน้อยและคุณพ่อคุณแม่ เป็นโรคที่เรื้อรัง คุณหมอจึงสนใจที่จะศึกษาเรื่องนี้เพื่อรักษาและควบคุมอาการให้กับผู้ป่วยอย่างดีที่สุด